Apologies, but the page you requested could not be found. Perhaps searching will help.
Apologies, but the page you requested could not be found. Perhaps searching will help.
Sarajewo po艂o偶one jest na wysoko艣ci ok. 500 m, w szerokiej dolinie rzeki聽Miljacka, otoczonej wysokimi g贸rami. Obecnie istniej膮ce miasto zosta艂o za艂o偶one przez Turk贸w w 1492 r. Nazwa Sarajewo pochodzi od tureckiego s艂owa “saraj”, oznaczaj膮cego pa艂ac i zwi膮zana jest z postawionym w tym mie艣cie pa艂acem pierwszego osma艅skiego w艂adcy – Isa-beg Ishakovi膰a.
Miasto prze偶y艂o sw贸j rozkwit w XVI w. za czas贸w namiestnika su艂tana Gazi Husrev-bega. Ufundowa艂 on budow臋 wodoci膮gu, meczetu, biblioteki i 艂a藕ni. W okresie jego panowania ludno艣膰 prawos艂awna zbudowa艂a cerkiew, a wygnani z Hiszpanii w 1492 r. 呕ydzi sefardyjscy wznie艣li pierwsz膮 synagog臋. Wyznawcy r贸偶nych religii 偶yli zgodnie i dostatnio a偶 do 1697 r. kiedy, stoj膮cy na czele wojsk austriackich, ksi膮偶臋 Eugeniusz Sabaudzki (kt贸rego pomnik widzieli艣my w Budapeszcie!) zaatakowa艂 i zniszczy艂 miasto. Stolica Bo艣ni przeniesiona w贸wczas zosta艂a do Travnika.
Po przej臋ciu w艂adzy w Bo艣ni przez Austro-W臋gry w 1878 r. nast膮pi艂a rozbudowa i modernizacja Sarajewa – powsta艂y nowe szerokie ulice, kamienice, pierwsza rzymsko-katolicka katedra, doprowadzono energi臋 elektryczn膮, pojawi艂y si臋 tramwaje i nowoczesne fabryki. Rozw贸j zosta艂 zatrzymany przez wybuch I wojny 艣wiatowej.聽W czasie ostatniej wojny Serbowie oblegali miasto od kwietnia 1992 r., a偶 do ko艅ca pa藕dziernika 1995 r. Do dzi艣 w mie艣cie wida膰 艣lady ostrza艂u.
Obywatele Bo艣ni i Hercegowiny nazywani s膮 og贸lnie Bo艣niakami. Poj臋cie to obejmuje Serb贸w,聽Chorwat贸w oraz Muzu艂man贸w (Muzu艂man贸w z narodowo艣ci – czyli nar贸d; poj臋cie to nie jest zwi膮zane z wyznawaniem islamu);聽Bo艣niakiem jest si臋 zatem niezale偶nie od religii. Bo艣niaka nie nale偶y uto偶samia膰 z Boszniakiem. Boszniak to obywatel Bo艣ni wyznania muzu艂ma艅skiego.
Bo艣nia i Hercegowina jest pa艅stwem federacyjnym, sk艂adaj膮cym si臋 z:
przy czym granica mi臋dzy tymi cz臋艣ciami federacji przebiega w spos贸b bardzo nieregularny.
Na wsp贸lnym terenie ww. cz臋艣ci, na p贸艂nocy kraju, le偶y Dystrykt Br膷ko; w tym regionie liczba Muzu艂man贸w i Serb贸w jest zbli偶ona (po ok. 40 %); Chorwat贸w jest 20 %.
G艂ow膮 pa艅stwa w BiH jest trzyosobowe聽Prezydium Bo艣ni i Hercegowiny, w sk艂ad kt贸rego wchodz膮 przedstawiciele g艂贸wnych grup etnicznych. Federacja Bo艣ni i Hercegowiny oraz Republika Serbska maj膮 w艂asne parlamenty, rz膮dy i pe艂n膮 autonomi臋 w sprawach wewn臋trznych. W kompetencjach rz膮du centralnego pozostawiono nieliczne kwestie, m.in. sprawy zagraniczne, polityk臋 monetarn膮 i celn膮.聽W艂adza ustawodawcza i wykonawcza wybierana jest w spos贸b, kt贸ry 偶adnej z grup etnicznych nie pozwala osi膮gn膮膰 wi臋kszo艣ci.
W pa艅stwie obowi膮zuj膮 trzy j臋zyki, traktowane jako r贸wnorz臋dne: bo艣niacki, serbski i chorwacki, przy czym j臋zyki te si臋 wzajemnie przenikaj膮 i s膮 zrozumia艂e przez wszystkich mieszka艅c贸w kraju. W nomenklaturze mi臋dzynarodowej u偶ywa si臋 nazwy j臋zyka serbsko-chorwackiego. Doda膰 nale偶y, 偶e j臋zyki bo艣niacki i chorwacki zapisywane s膮 przy u偶yciu alfabetu 艂aci艅skiego, za艣 w przypadku j臋zyka serbskiego stosuje si臋 tak偶e cyrylic臋. W艂adze Republiki Serbskiej u偶ywaj膮 g艂贸wnie cyrylicy (w oficjalnych dokumentach, oznaczeniach drogowych).
Historia Bo艣ni i Hercegowiny jest skomplikowana, nie mo偶na jednak jej ignorowa膰. Od XV w., przez czterysta lat, by艂a ona okupowana przez w艂adze osma艅skie, kt贸re pod koniec XIX w. zast膮pi艂y Austro-W臋gry. Mieszka艅cy BiH od zawsze 藕le znosili zaborc贸w, organizowali powstania i zbrojne akcje, jak zamach na arcyksi臋cia Franciszka Ferdynanda w 1914 r., kt贸ry przyczyni艂 si臋 do wybuchu I wojny 艣wiatowej.
Po wojnie tej Bo艣nia wesz艂a w sk艂ad Zjednoczonego Kr贸lestwa Serb贸w, Chorwat贸w i S艂owe艅c贸w (w kt贸rym Bo艣niacy byli prze艣ladowani), przemianowanego nast臋pnie na Kr贸lestwo Jugos艂awii, czyli pa艅stwo narod贸w po艂udniowos艂owia艅skich (od “jug” – po艂udnie).聽Po II wojnie 艣wiatowej parlament pozbawi艂 monarch臋 tronu i utworzona zosta艂a聽Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugos艂awii聽z艂o偶ona z sze艣ciu republik: Serbii, Chorwacji, Macedonii, Bo艣ni i Hercegowiny, S艂owenii i Czarnog贸ry.
Bo艣nia i Hercegowina by艂a najbiedniejsz膮 z tych republik. Sytuacja ta uleg艂a zmianie, gdy przyw贸dca Jugos艂awii Josip Broz-Tito wszed艂 w konflikt z J贸zefem Stalinem, odrzucaj膮c d膮偶enia Stalina zmierzaj膮ce do przy艂膮czenia Jugos艂awii do bloku wschodniego. Obawiaj膮c si臋 inwazji sowieckiej Tito nakaza艂 przeniesienie przemys艂u ci臋偶kiego i zbrojeniowego w g贸rskie, trudno dost臋pne, tereny Bo艣ni. W latach 60. XX w. na terenie Bo艣ni powsta艂y du偶e zak艂ady i przedsi臋biorstwa zwi膮zane z rynkiem cywilnym. W lutym 1984 r. w Sarajewie odby艂a si臋 Olimpiada Zimowa, dzi臋ki czemu miasto prze偶y艂o boom budowlany i zosta艂o wypromowane na ca艂y 艣wiat. Wszystkie te dzia艂ania przyczyni艂y si臋 do rozwoju Bo艣ni.
W po艂owie 1991 r. S艂owenia i Chorwacja od艂膮czy艂y si臋 od Jugos艂awii. Na prze艂omie lutego i marca 1992 r. w Bo艣ni i Hercegowinie przeprowadzono referendum, w kt贸rym wi臋kszo艣膰 opowiedzia艂a si臋 za niezale偶no艣ci膮 kraju od Jugos艂awii. Wyniki referendum zbojkotowali Bo艣niaccy Serbowie. 3 marca 1992 r. Bo艣nia i Hercegowina og艂osi艂a niepodleg艂o艣膰 i ju偶 w kwietniu zosta艂a uznana przez wsp贸lnot臋 mi臋dzynarodow膮 za niepodleg艂e pa艅stwo. Tak偶e w kwietniu nast膮pi艂 atak Jugos艂owia艅skiej Armii Ludowej z obszaru Serbii i Czarnog贸ry. W pa藕dzierniku 1992 r., w centralnej Bo艣ni, rozpocz臋艂y si臋 walki z wcze艣niej sprzymierzonymi Chorwatami.聽W czasie wojny dopuszczano si臋 ludob贸jstwa i zbrodni maj膮cych na celu czystk臋 etniczn膮 i umo偶liwienie podzia艂u terytorium kraju pomi臋dzy Serbi臋 i Chorwacj臋.
Wojna w Bo艣ni zako艅czy艂a si臋 w listopadzie 1995 r., kiedy to w Dayton (USA) prezydenci Serbii, Chorwacji i Bo艣ni podpisali uk艂ad pokojowy. Uk艂ad w Dayton zobowi膮za艂 strony do zaprzestania dzia艂a艅 wojennych,聽okre艣li艂 granice pa艅stw oraz konstytucj臋 i ustr贸j BiH. Przestrzegania postanowie艅 uk艂adu nadzoruje Wysoki Przedstawiciel dla Bo艣ni i Hercegowiny, kt贸ry m.in. uprawniony jest do聽odwo艂ywania ze stanowisk polityk贸w z obydwu cz臋艣ci federacji, kt贸rych postawa mog艂aby utrudnia膰 wdra偶anie w kraju procesu pokojowego.